https://open.spotify.com/episode/63iHwBIwLx0R8um6SuVaXO?si=f2fb72a2a55845dc
<aside> 🎙️ Op nanoschaal is een minieme trilling al een aardbeving. En dat is slechts één van de zaken die de chip-industrie complex maakt. Van wat een chip precies is tot chip designers en machinemakers, het is best handig voor jonge beleggers om te snappen hoe deze groeiende industrie precies werkt. Community-vriend Koen van Dooren werkt al járen bij chipmachinefabrikant ASML en kent het klappen van de bull whip als geen ander.
</aside>
De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor de zogeheten semiconductor-industrie. In het Nederlands noemen we het halfgeleiders. Populaire Nederlandse bedrijven zoals ASML, ASM International (ASMI) en BE Semiconductor Industries (BESI) houden zich ermee bezig. De koersen van bedrijven in de halfgeleiderindustrie zijn het afgelopen jaar extreem gestegen. De nieuwsberichten over het tekort aan chips vliegen om je oren. De laatste tijd is ons duidelijk geworden dat de semiconductor-industrie extreem winstgevend kan zijn. Naast de bekende Nederlandse bedrijven zijn er in het buitenland ook veel grote bekende bedrijven zoals Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), Nvidia (NVDA), Intel (INTC), Broadcom (AVGO), Advanced Micro Devices (AMD), Micron Technology (MU), Qualcomm (QCOM), Texas Instruments (TXN), Samsung, etcetera. De lijst is heel lang. De meeste bedrijven die ik zojuist genoemd heb, zal je ongetwijfeld wel kennen als belegger. Zijn ze allemaal hetzelfde of zijn er wel degelijk verschillen?
Deze industriespecial over halfgeleiders doen we niet alleen. We hebben een echte expert uitgenodigd die tevens uit de Jong Beleggen community komt, Koen van Dooren. Koen werkt sinds zijn 18e bij ASML, inmiddels al 24 jaar. Voor alle duidelijkheid: Koen is te gast in deze aflevering als communitylid en niet als ASML medewerker. Alles waar we over praten en wat we delen is openbare informatie gemixt met zijn persoonlijke mening. Deze aflevering is ontstaan doordat enkele communityleden hebben gevraagd of Koen iets wilde vertellen over de chipindustrie, en hier zitten we dan.
Een elektronische schakeling, bijvoorbeeld een transistor op halfgeleidermateriaal zoals silicium. Deze schakeling kan door middel van stroom beinvloedt worden.
Hoewel technisch correct, zullen weinigen die eerst niet wisten wat een chip was, nu een “Oh ja”-momentje hebben. Ik verzin dus maar even mijn eigen definitie: Een chip is een stukje halfgeleider met daarop schakelingen die iets kunnen doen. Bijvoorbeeld berekenen, onthouden of versterken. Een rekenmachine is een goed voorbeeld: De invoer bestaat uit de getallen. Die gaan naar de chip, die de berekening uitvoert, die uitvoer wordt zichtbaar op het scherm. Onthouden is bijvoorbeeld een USB stick, daar zit een geheugenchip in. Maar ook versterken en verzwakken van signalen kan met chips bijvoorbeeld in een stroomomvormer. Chips zijn vaak, maar lang niet altijd, digitaal.
Overigens is niet alles in de halfgeleiderindustrie een chip. LEDs en veel LASERs zijn ook halfgeleiders. Hoewel het eerste integrated circuit (IC) volgens mij ergens eind jaren 40 al bestond, gaan de credits vaak naar Kilby en Noyce voor de eerste IC dat op grote schaal te maken viel. Dit was eind jaren 50 / begin jaren 60. Noyce zou in 1968 ook samen met Gordon Moore in Californië het bedrijf Intel oprichten. Diezelfde Moore was een paar jaar eerder ook al opgevallen door zijn observatie dat er iedere 12 maanden een verdubbeling van het aantal schakelingen op een chip plaatsvindt. Dat was nooit bedoeld als een nauwkeurige voorspelling, maar bleek enorm accuraat te zijn. Het werd zelfs een drijfveer, als doel voor de industrie om te halen. Deze observatie is nu bekend als “Moore’s Law”.
Our Stories - Gordon Moore about Moore's Law
Dit zijn de bedrijven die de lijntjes zo tekenen dat uiteindelijk met een chip iets nuttigs gedaan kan worden. Denk aan Qualcomm, Broadcom, AMD, Nvidia en NXP. Zij maken hele chip designs, of delen daarvan die hergebruikt kunnen worden. Denk aan een module voor 5G of Bluetooth, die vervolgens gelicenseerd kunnen worden aan bijvoorbeeld Apple.
Het omzetten van een chip design, of tekening in een tastbaar product. Het maken van de chip. Denk hierbij aan bedrijven als Intel, TSMC, Samsung, SMIC, GlobalFoundries, Micron en Texas Instruments, etcetera.
Dit zijn toeleveranciers voor de Intel's, TSMC's en de Samsung's. Denk hierbij aan bedrijven die machines maken zoals Tokyo Electron, ASMi en ASML maar ook aan bedrijven die de chemicaliën aanleveren zoals Dow Corning. Overigens zit er veel meer omheen dan alleen productie, ook logistieke systemen en meetsystemen horen hierbij - het is echt een enorm ecosysteem.
Dit zijn de merken die in de winkel liggen. Apple, Dell, Hewlett-Packard maar ook Tesla, Ford, IBM en duizenden andere merken die chips gebruiken in hun producten.
De productie van halfgeleiders is een mondiale aangelegenheid. De gehele productieketen bestaat uit diverse onderdelen waarbij de meeste bedrijven in de sector zich focussen op één bepaald onderdeel van het gehele productieproces. Elke stap wordt weer door een andere onderneming verzorgd. Kort overzicht hoe de keten werkt.